Lạm phát là gì?

Lạm phát là sự gia tăng giá cả trong một khoảng thời gian nhất định. Khi mức giá chung tăng lên, sức mua của mỗi đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn theo thời gian. Thước đo phổ biến của lạm phát là tỷ lệ lạm phát. Một số tài sản bị ảnh hưởng nhiều hoặc ít bởi lạm phát, chẳng hạn như vàng. Tiền điện tử và tài sản kỹ thuật số như Bitcoin cũng được quảng cáo là biện pháp phòng ngừa lạm phát. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào tất cả những điều này và hơn thế nữa.

Lạm phát làm xói mòn sức mua

Sức mua là số lượng hàng hóa và dịch vụ có thể mua được với một đơn vị tiền tệ. Ví dụ, nếu một đô la có thể mua một gallon sữa 20 năm trước, nhưng bây giờ cần hai đô la để mua một gallon sữa, thì sức mua của đồng Đô la đã giảm một nửa.

Ngày nay, hầu hết các nhà kinh tế ủng hộ một tỷ lệ lạm phát thấp và ổn định, nhưng công chúng thì không. Dễ hiểu tại sao mọi người không thích lạm phát vì nó làm giảm sức mua. Các biểu đồ dưới đây cho thấy ngay cả những đồng tiền pháp định "mạnh nhất" cũng đã mất sức mua theo thời gian như thế nào.

Dollar:

Euro:

Pound: Hình ảnh từ DollarDaze

Tất nhiên, luôn có nỗi lo sợ rằng sức mua có thể giảm xuống gần như không còn gì. Điều này được gọi là siêu lạm phát. Có nhiều ví dụ trong lịch sử về siêu lạm phát làm mất ổn định xã hội. Vào năm 1923, Đức đã trải qua siêu lạm phát

Trẻ em sử dụng các cọc tiền Đức như những khối xây dựng.

Điều quan trọng là cần lưu ý đến lạm phát khi bảo vệ tài sản của bạn. Chỉ đơn giản tiết kiệm tiền trong một tài khoản ngân hàng là không đủ để thoát khỏi tác động phá hủy sức mua của lạm phát. Bạn phải tìm một biện pháp bảo vệ chống lại lạm phát. Trong phần còn lại của bài viết này, chúng tôi mô tả chi tiết hơn về lạm phát và cách đo lường, cũng như cách bảo vệ bản thân khỏi điều đó.

Các loại lạm phát

Lạm phát có thể xuất hiện ở các nơi khác nhau trong nền kinh tế và có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Trong phần này, chúng ta sẽ xem xét một số nơi phổ biến mà lạm phát tập trung vào.

Giá tiêu dùng: Khó nắm bắt được sự tăng giá của hàng hóa và dịch vụ mà mọi người thường sử dụng. Vấn đề bắt đầu từ việc định nghĩa “thường sử dụng" là gì? Các danh mục phổ biến để đo lường bao gồm: nhà ở, giao thông, thực phẩm và đồ uống, chăm sóc y tế, giáo dục, giải trí và trang phục. Những danh mục này được chia nhỏ hơn, ví dụ như thực phẩm bao gồm:

• Thực phẩm tại nhà
  • Ngũ cốc và sản phẩm từ lúa mỳ
  • Thịt, gia cầm, cá và trứng
  • Sản phẩm từ sữa và liên quan
  • Trái cây và rau
  • Đồ uống không cồn và nguyên liệu đồ uống
  • Thực phẩm khác tại nhà
• Thực phẩm ngoài nhà

Shrinkflation: Thay vì tăng giá của một mặt hàng, số lượng hoặc chất lượng bị giảm trong khi giá vẫn giữ nguyên hoặc tăng nhẹ. Những người chỉ trích shrinkflation chỉ ra hai mối lo ngại chính. Thứ nhất, đó là một cách "lén" để tăng giá một sản phẩm mà nhiều người tiêu dùng có thể không nhận ra. Thứ hai, shrinkflation khó nhận biết hơn khi cố gắng đo lường lạm phát. Điều này có thể góp phần khiến chính phủ thực hiện chính sách kém vì các phép đo lạm phát của họ ít chính xác hơn.

Chai Gatorade cũ ở bên trái, chai mới ở bên phải. Hình ảnh từ Quartz về shrinkflation.

Tiền lương: Lạm phát tiền lương thường được gọi là lạm phát "dính", vì không giống như giá hàng hóa và dịch vụ, một khi tiền lương bắt đầu tăng thì khó có thể làm giảm chúng. Mọi người không thích việc cắt giảm lương. Khi tiền lương bắt đầu tăng, nó có thể dẫn đến vòng xoắn giá-lương.

Hình ảnh từ Economicshelp

Đo lường lạm phát

Có nhiều cách để đo lường lạm phát

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đo lường trung bình có trọng số của sự thay đổi giá trong các hàng hóa và dịch vụ được chọn mà người tiêu dùng cần. Điều này bao gồm nhà ở, giao thông và thực phẩm.

CPI lõi là một chỉ số đo lạm phát cho một phần nhỏ của CPI không bao gồm giá thực phẩm và năng lượng; lý do là giá thực phẩm và năng lượng có sự dao động mạnh trong ngắn hạn. Sự biến động giá cao của thực phẩm và năng lượng có thể khiến việc phát hiện các xu hướng dài hạn trong lạm phát trở nên khó khăn hơn.

Chỉ số giá sản xuất (PPI) đo lường một phần hẹp hơn của nền kinh tế, cụ thể là sự thay đổi giá nhận được bởi các nhà sản xuất trong nước. PPI là một chỉ số đo lạm phát từ góc độ người bán đối lập với CPI, đo lường từ người mua. PPI có thể dẫn trước CPI, vì nó cho thấy áp lực đang được đặt lên người bán bởi chi phí nguyên liệu của họ. Áp lực giá đó thường được chuyển cho người tiêu dùng, xuất hiện sau đó trong CPI.

Thách thức trong việc đo lường lạm phát

Đo lường lạm phát có nhiều thách thức. Đầu tiên, nó đòi hỏi phải theo dõi sự thay đổi trong mức giá. Mức giá là trung bình của giá hiện tại của tất cả hàng hóa và dịch vụ trong một nền kinh tế. Trong khi dễ dàng đo lường sự thay đổi giá của từng hàng hóa và dịch vụ, thì việc đo lường sự thay đổi giá của tất cả các hàng hóa và dịch vụ có thể có trong một nền kinh tế thực sự không thể thực hiện được. Do đó, việc đo lường lạm phát sẽ luôn không thể nắm bắt được tỷ lệ lạm phát thực tế.

Một thách thức khác khó đo lường là các phép đo lạm phát phải bỏ qua các thay đổi giá xảy ra vì lý do như khối lượng, chất lượng hoặc hiệu suất. Ví dụ, nếu giá một tách cà phê tăng từ 1,00 USD lên 1,50 USD nhưng số lượng tăng gấp đôi, thì đây không phải là lạm phát, mà thực ra là ngược lại - giảm phát!

Các thay đổi chi phí khác thậm chí còn khó định lượng hơn như lạm phát hay giảm phát. Ví dụ, vào năm 2006, thiết bị di động hàng đầu BlackBerry Pearl là một sản phẩm nổi bật, có giá 400 USD. Một chiếc điện thoại thông minh hàng đầu vào năm 2022 có giá khoảng 1.200 USD, nhưng có thể làm được nhiều hơn rất nhiều. Bao nhiêu trong số 800 USD tăng giá là lạm phát so với sự mở rộng chức năng, chất lượng và giá trị?

Cuối cùng, điều quan trọng là phải nhớ rằng các chỉ số đo lường lạm phát, mặc dù rất hữu ích, không phải là hoàn hảo.

Nguyên nhân gây ra lạm phát?

Có hai trường phái tư tưởng chính về nguyên nhân gây ra lạm phát. Một nhóm tin rằng yếu tố quan trọng nhất là cung tiền. Nhóm còn lại tin rằng yếu tố quan trọng nhất là động lực cung và cầu.

Cung tiền: Khi một chính phủ tạo ra nhiều tiền hơn, giá cả có thể tăng khi tiền được đưa vào lưu thông chung. Điều này đặc biệt đúng nếu tiền được tạo ra không được sử dụng để tạo ra tăng trưởng kinh tế thực trong nền kinh tế. Mọi người thường chuyển tài sản của họ ra khỏi tiền pháp định vì lý do này. Các kho lưu trữ giá trị truyền thống như vàng có tỷ lệ tăng cung thấp. Chỉ một lượng nhất định được khai thác, xử lý và phân phối mỗi năm. Sự gia tăng cung bất động sản gần như là không có, mặc dù tồn tại. Một lý do Bitcoin có nguồn cung cố định là để đảm bảo nó không thể bị giảm giá trị như tiền pháp định, vốn do chính phủ kiểm soát.

Cung và cầu: Một số thay đổi trong cung và cầu có thể khiến giá cả tăng theo thời gian. Hai nguồn lạm phát chính từ những thay đổi cung và cầu là:

• Cầu kéo: Tăng cầu trong khi cung vẫn tương đối ổn định gây ra sự thiếu hụt cung, tạo nên giá cao hơn. Ví dụ, tăng nhu cầu về ô tô dẫn đến giá ô tô mới và cũ tăng cao hơn. Lạm phát do cầu có thể được coi là tốt vì nó có thể khuyến khích tăng trưởng kinh tế bằng cách kích thích đầu tư và mở rộng để đáp ứng nhu cầu.
• Chi phí đẩy: Còn được gọi là "cú sốc cung," giảm cung trong khi cầu giữ nguyên dẫn đến giá cao hơn. Ví dụ, sự giảm đột ngột trong cung dầu dẫn đến giá dầu tăng.

Lạm phát có xấu không?

Giống như hầu hết các điều, quá nhiều thường được coi là xấu cũng như quá ít. Lạm phát cao làm xói mòn sức mua của những người đã tiết kiệm và làm tổn thương hoặc đóng cửa các doanh nghiệp hiện phải tập trung vào rủi ro lạm phát. Trong môi trường lạm phát cực đoan và kéo dài, điều này có thể dẫn đến siêu lạm phát, nơi mất niềm tin vào đồng tiền dẫn đến việc người nắm giữ từ bỏ hoàn toàn nó để chuyển sang sử dụng các ngoại tệ.

Ngược lại, giảm phát có thể dẫn đến tình huống mà việc giảm mức giá dẫn đến giảm sản xuất, từ đó dẫn đến giảm tiền lương và nhu cầu, dẫn đến giảm mức giá thêm nữa. Một vòng xoáy giảm phát.

Nhiều nhà hoạch định chính sách của chính phủ muốn nhắm đến lạm phát nhẹ. Lạm phát nhẹ có thể dẫn đến tăng giá trị tài sản, khuyến khích đầu tư. Nó cũng ngăn cản tiết kiệm để thúc đẩy chi tiêu trong nền kinh tế. Mặt khác, nó làm cho hàng hóa và dịch vụ đắt hơn, có thể không lành mạnh nếu tiền lương không tăng cùng với tỷ lệ lạm phát.

Làm thế nào để bảo vệ chống lại lạm phát

Một kho lưu trữ giá trị (SoV) là cách tốt nhất để bảo toàn tài sản của bạn. Nói chung, một kho lưu trữ giá trị là bất kỳ đối tượng nào giữ được sức mua trong tương lai và có thể dễ dàng đổi lấy thứ khác. Nói cách khác:

• Một kho lưu trữ giá trị nên có giá trị tương đương hoặc cao hơn theo thời gian.
• Một kho lưu trữ giá trị phải có thể đổi lấy thứ khác (như vàng, hoặc đô la).

SoVs có cung tăng thấp hoặc không có được coi là cách tốt nhất để bảo vệ chống lại lạm phát. Đây là lý do tại sao tiền tệ, được coi là kho lưu trữ giá trị nhưng có cơ chế để tăng cung một cách đáng kể với một cú nhấn nút, tạo nên một hàng rào kém hiệu quả chống lại lạm phát. SoVs như bất động sản, vàng và Bitcoin là những hàng rào tuyệt vời chống lại lạm phát.

Bất động sản: Đất đai có gần như không có sự gia tăng cung (mặc dù tồn tại).

Vàng: Cung cấp vàng đang tăng, nhưng tỷ lệ tăng thấp và tương đối cố định. Cần một lượng tài nguyên đáng kể để khai thác nó. Ví dụ, đào nó ra khỏi đất và tinh chế nó.

Bitcoin: Nguồn cung Bitcoin hiện tại đang tăng, nhưng tổng nguồn cung cố định ở mức 21 triệu. Trong tổng số nguồn cung đó, 19,1 triệu đã được phát hành tính đến năm 2022.

Để có cái nhìn sâu hơn về Bitcoin như một kho lưu trữ giá trị, hãy đọc bài viết này.