Czym jest zarządzanie Bitcoinem?

Bitcoin nie jest statycznym protokołem. Deweloperzy pracują nad Bitcoinem, aby naprawiać krytyczne błędy i dostarczać aktualizacje, które zapewniają, że protokół przetrwa próbę czasu. Ale kto decyduje, jakie zmiany są wprowadzane do Bitcoina? Ponieważ Bitcoin jest zdecentralizowany, proces jego ewolucji jest zupełnie inny niż w przypadku scentralizowanej jednostki, gdzie decyzje mogą być podejmowane w sposób odgórny. W rzeczywistości termin 'zarządzanie' nie jest ściśle stosowany do Bitcoina. Powodem jest to, że implikuje sytuację, w której liderzy działają jako pełnomocnicy mas - a to nie jest sposób, w jaki działa Bitcoin. Chociaż niektóre zdecentralizowane systemy wspierane przez blockchain integrują formalne procesy zarządzania, takie jak możliwość głosowania na propozycje w łańcuchu lub wybierania liderów, Bitcoin nie ma nic takiego.

Proces doskonalenia protokołu Bitcoin ma charakter quasi-polityczny, w tym sensie, że interesariusze muszą walczyć o władzę i wpływy. Nie jest to jednak demokracja, plutokracja ani żaden inny formalny system polityczny. Proces ewolucji Bitcoina opiera się na budowaniu konsensusu, gdzie istotne są deliberacje i perswazja, ale wszyscy uczestnicy zawsze zachowują swobodę wyboru. Innymi słowy, jest to system dobrowolny, w którym każdy ma możliwość pójścia własną drogą, a to, czym jest Bitcoin, zależy od ludzi, którzy go używają. Co ważne, domyślna kultura wśród Bitcoinowców zakłada, że protokół nie zmienia się, chyba że jest to absolutnie konieczne. Oznacza to, że dopóki zdecydowana większość uczestników nie zgodzi się na zmianę, do zmiany nie dojdzie - a ci, którzy chcą zmieniać, zawsze mają wolność pójść własną drogą. Z rozumieniem, że ostatecznie Bitcoin jest tym, czym jego użytkownicy mówią, że jest, istnieje sformalizowany proces decydowania na poziomie deweloperskim, jakie zmiany są potrzebne i jak je zintegrować. Jest to proces rozwijania oprogramowania klienta Bitcoin Core, który społeczność węzłów wybiera do uruchomienia. To oprogramowanie definiuje zasady protokołu Bitcoin, więc w pewnym sensie jest Bitcoinem.

Czym są propozycje ulepszenia Bitcoina?

Proces wdrażania aktualizacji kodu Bitcoina jest formalizowany za pomocą propozycji ulepszenia Bitcoina (BIPs). Są one opracowywane, poddawane przeglądowi rówieśniczemu, publicznie debatowane i rygorystycznie testowane w celu osiągnięcia "zgrubnego konsensusu" wśród społeczności. Mówi się, że zgrubny konsensus zostaje osiągnięty, gdy większość ludzi jest przekonana, że sprzeciw wobec propozycji jest błędny.

Gdy zgrubny konsensus zostanie osiągnięty, kolejnym krokiem jest zintegrowanie BIP do implementacji klienta oprogramowania Bitcoin znanej jako Bitcoin Core. Ten krok jest realizowany przez jednego z niewielu "głównych deweloperów", którzy mają "dostęp do zatwierdzania" w repozytorium kodu (co oznacza, że mogą przesyłać kod na określoną publiczną platformę, którą społeczność uznaje). Gdy BIP trafi do repozytorium kodu Bitcoin Core, ostatnim krokiem jest instalacja nowej wersji klienta oprogramowania przez sieć użytkowników (węzłów). Ten ostatni krok jest kluczowy, ponieważ oznacza, że końcowi użytkownicy zachowują ostateczną kontrolę nad tym, czym jest Bitcoin.

Tylko wtedy, gdy zdefiniowany próg węzłów zainstaluje aktualizację, można ją uznać za aktywowaną, a próg aktywacji dla BIPs, które wprowadzają istotne zmiany do protokołu Bitcoina, jest ustawiony wyjątkowo wysoko. Na przykład BIP 141 (SegWit) wymagał, aby 95% górników sieci sygnalizowało gotowość do aktualizacji w ustalonym okresie 14 dni.

Co ważne, większość istotnych BIPs wprowadza zmiany protokołu "kompatybilne wstecz". Kompatybilność wstecz oznacza, że wszelkie węzły korzystające z nowej wersji oprogramowania pozostają kompatybilne z węzłami uruchamiającymi poprzednią wersję (i odwrotnie). Kompatybilność wstecz daje węzłom, a nie deweloperom, ostateczne słowo, czy propozycja zostanie wdrożona. Aktualizacja kompatybilna wstecz jest czasem nazywana "miękkim forkiem".

Czym był Segwit User Activated Soft Fork (UASF)?

Segwit UASF był kluczowym momentem w historii Bitcoina, reprezentującym unikalne i zdecentralizowane podejście do wprowadzania zmian w protokole Bitcoina. W przeciwieństwie do tradycyjnych modeli zarządzania, gdzie zmiany są forsowane przez deweloperów lub górników, UASF polega na użytkownikach sieci, którzy napędzają zmianę. Konkretnie, ten mechanizm polega na tym, że użytkownicy uruchamiają wersję oprogramowania Bitcoin, która wymusza określone zmiany zasad, sygnalizując swoje poparcie dla tych zmian bezpośrednio przez swoje węzły.

Najbardziej znany UASF w historii Bitcoina miał miejsce w 2017 roku z BIP 148, który miał na celu wdrożenie Segregated Witness (SegWit), aktualizacji protokołu zaprojektowanej w celu zwiększenia limitu rozmiaru bloku w blockchainie poprzez usunięcie danych podpisu z transakcji Bitcoin. Gdy znaczna część użytkowników sieci uruchomiła oprogramowanie egzekwujące BIP 148, wywarło to presję na górników, aby przyjęli SegWit, mimo że niektórzy początkowo się opierali. Ta oddolna kampania zakończyła się sukcesem, prowadząc do powszechnego przyjęcia SegWit w sieci. UASF pokazał siłę zdecentralizowanego procesu konsensusu w Bitcoinie, pokazując, że zbiorowa wola bazy użytkowników może wpływać na znaczące zmiany w protokole sieci, zgodnie z zdecentralizowaną etyką Bitcoina.

Czym jest twardy fork Bitcoina?

Gdy BIP nie jest kompatybilny wstecz, jedynym sposobem na jego wprowadzenie jest tzw. "twardy fork". W tym przypadku tylko węzły, które uruchamiają nową wersję, są ze sobą kompatybilne. Oznacza to, że cała społeczność węzłów musi zgodzić się na używanie nowej wersji. Jeśli jakakolwiek część społeczności nie zgodzi się na instalację i uruchomienie nowego oprogramowania, rezultatem są dwie oddzielne łańcuchy, które nie będą już ze sobą komunikować. Bitcoin Cash, który jest największym i najważniejszym z forków Bitcoina, powstał w sierpniu 2017 roku po tym, jak uczestnicy ekosystemu Bitcoina nie mogli dojść do porozumienia w sprawie metod skalowania kryptowaluty.

Inne godne uwagi twarde forki Bitcoina obejmują:

Bitcoin Gold (BTG): Uruchomiony w październiku 2017 roku, Bitcoin Gold miał na celu decentralizację wydobycia Bitcoina poprzez użycie nowego algorytmu proof-of-work. Ta zmiana miała na celu uczynienie wydobycia bardziej dostępnym dla większej liczby uczestników poprzez odporność na sprzęt wydobywczy ASIC (Application-Specific Integrated Circuits), który jest drogi i ma tendencję do centralizowania mocy wydobywczej w rękach kilku osób.

Bitcoin SV (BSV): Oznaczający Bitcoin Satoshi Vision, BSV powstał z twardego forka Bitcoin Cash w listopadzie 2018 roku. Główna niezgoda, która doprowadziła do powstania Bitcoin SV, dotyczyła limitu rozmiaru bloku. Zwolennicy BSV, prowadzeni przez Craiga Wrighta, opowiadali się za znacznie większymi blokami, aby zwiększyć pojemność transakcji w łańcuchu, co skutkowało kontrowersyjnym podziałem od Bitcoin Cash.

Bitcoin Diamond (BCD): Forkowany w listopadzie 2017 roku, Bitcoin Diamond zwiększył limit rozmiaru bloku i miał na celu poprawę prywatności i szybkości transakcji. Dostosował także całkowitą podaż monet, aby obniżyć barierę wejścia dla nowych użytkowników.

Każdy z tych twardych forków został zainicjowany w celu rozwiązania postrzeganych niedoskonałości Bitcoina, czy to w zakresie skalowalności, centralizacji wydobycia, prywatności transakcji, czy innych kwestii. Jednak warto zauważyć, że nie wszystkie twarde forki utrzymały ten sam poziom wsparcia społeczności, kapitalizacji rynkowej czy znaczenia jak Bitcoin Cash czy Bitcoin. Sukces forka zależy od różnych czynników, w tym wsparcia społeczności, kompetencji deweloperów i wykonalności proponowanych zmian.

Kto kontroluje Bitcoina?

Podczas gdy opisany powyżej sformalizowany proces tworzenia i integracji BIPs można uznać za formę zarządzania, Bitcoin faktycznie ewoluuje zgodnie z szerokim konsensusem jego uczestników. Istnieje szeroka gama głosów, w tym deweloperzy, górnicy, giełdy, dostawcy portfeli, powiernicy, niezależni operatorzy węzłów i użytkownicy końcowi. Uczestnicy są uwikłani w dynamiczną walkę o władzę, gdzie kontrole i równowagi zapobiegają jakiejkolwiek grupie w uzyskaniu nadmiernej władzy lub wpływu.

Ktoś może spojrzeć na fakt, że tylko 100 deweloperów jest wymienionych jako przyczyniających się do klienta Bitcoin Core i dojść do wniosku, że źródło finansowania tych deweloperów jest główną siłą napędową ewolucji Bitcoina. Jednak należy również wziąć pod uwagę, że istnieje co najmniej 80 000 węzłów Bitcoina - a ponieważ większość węzłów niezależnie decyduje, który klient oprogramowania Bitcoin Core uruchomić, deweloperzy mogą być uznani za podległych węzłom. W końcu, jeśli deweloperzy wydadzą oprogramowanie, które jest niezgodne z konsensusem węzłów, to oprogramowanie nie zostanie przyjęte w całej sieci. Tymczasem użytkownicy końcowi Bitcoina - których liczba sięga dziesiątków milionów - mają wpływ na operatorów węzłów. Na przykład, jeśli dostawca portfela (który obsługuje węzeł) zaczyna uruchamiać wersję Bitcoina, która jest sprzeczna z życzeniami jego użytkowników, ci użytkownicy mogą po prostu przełączyć się na innego dostawcę portfela.

Górnicy to kolejna grupa uczestników, która często jest przedstawiana jako posiadająca nadmierny wpływ na ewolucję Bitcoina. Argument tutaj jest taki, że ponieważ górnicy decydują, które transakcje włączyć do bloków, kontyngent górników, który posiada ponad 50% mocy haszującej, może przejąć całą sieć. Nawet groźba przejęcia sieci, jak twierdzą niektórzy, może być wystarczająca, aby wpłynąć na ewolucję protokołu. Rzeczywistość jest jednak taka, że górnicy również są podlegli węzłom (i ostatecznie użytkownikom końcowym, jak opisano powyżej). Powodem jest to, że węzły (a w związku z tym użytkownicy końcowi) mogą po prostu ignorować bloki wyprodukowane przez górników, którzy nie przestrzegają protokołu konsensusu. W tym scenariuszu nieuchronnie pojawi się inna grupa górników dostępna do kierowania swoją mocą haszującą w stronę protokołu konsensusu. Ta inna grupa górników będzie w stanie sprostać wyzwaniu dzięki ekonomicznemu bodźcowi zapewnionemu przez nagrodę za blok. "Buntowniczy" górnicy, zatem, znajdą się w sytuacji, gdy poświęcają swoje zasoby na wersję Bitcoina, którą większość użytkowników nie uważa już za "prawdziwego" Bitcoina. Są wolni, aby wydobywać nowe Bitcoiny na swoim nowym łańcuchu, ale te Bitcoiny szybko będą uznawane za mniej wartościowe przez uczestników rynku, co skutkuje znaczną stratą ekonomiczną dla buntowniczych górników. Innymi słowy, potężne bodźce ekonomiczne zmuszają górników do podporządkowania się konsensusowi całej społeczności uczestników. Ta interakcja jest kluczowym powodem, dla którego mechanizm konsensusu Proof of Work jest uważany za tak skuteczny w zapewnieniu, że Bitcoin nie zostanie przejęty przez kontyngent uczestników, którzy nie reprezentują większości.

Przeczytaj więcej: Czym jest wydobycie Bitcoina?